Μέχρι πότε θα πληρώνω αμαρτίες άλλων;
Ένα φαινόμενο που πολλάκις τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και αναστατώνει συμπολίτες μας, είναι η κοινοποίηση από το Ελληνικό Δημόσιο, πράξεων περί οφειλών που έχουν γεννηθεί έως και δεκαετίες πριν την κοινοποίηση τους. Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις, οι εν λόγω κοινοποιήσεις λαμβάνουν χώρα σε διευθύνσεις οι οποίες δεν αντιστοιχούν πλέον στον «υποψήφιο» Οφειλέτη οπότε και η γνώση της κατάστασης, βρίσκει τους Οφειλέτες εν αναμονή έκδοσης κάποιας φορολογικής ενημερότητας για οποιονδήποτε λόγο, με εμφανιζόμενο τον Α.Φ.Μ. τους «μπλοκαρισμένο».
Τέθηκαν υπόψη του γραφείου μας τα εξής πραγματικά περιστατικά:
Ο Α υπήρξε ομόρρυθμος εταίρος της «Χ. Ο.Ε.» από την οποία αποχώρησε τον Ιούνιο του έτους 1992 αφού μεταβίβασε νόμιμα την εταιρική του μερίδα στον Γ, ο οποίος εισήλθε έτσι στην «Χ. Ο.Ε.», στην θέση του αποχωρήσαντος Α. Τον Νοέμβριο του έτους 1992 η «Χ Ο.Ε.» κηρύσσεται σε πτώχευση με δικαστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Το έτος 1996 επίσης με απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου κηρύσσεται η παύση των εργασιών της πτώχευσης λόγω έλλειψης στοιχείων ενεργητικού της πτωχής «Χ. Ο.Ε.». Ωστόσο, λίγους μήνες μετά, η τελευταία αυτή απόφαση ανακαλείται κατόπιν αίτησης της «Χ Ο.Ε.», αφού οι κατά την κήρυξη της πτώχευσης ομόρρυθμοι εταίροι της, αύξησαν την εταιρική περιουσία, καθιστώντας αυτήν επαρκή για να ικανοποιήσει τις εταιρικές και ήδη πλέον πτωχευτικές της υποχρεώσεις.
Μεσούσης της διαδικασίας της πτώχευσης αναγγέλθηκαν πιστωτές της «Χ Ο.Ε.» μεταξύ των οποίων και η Δ.Ο.Υ. Την 20.11.2012 η πτώχευση περατώθηκε δυνάμει των άρθρων 182 και 166 του τότε ισχύοντος νόμου 3588/2007.
Το έτος 2015 η Δ.Ο.Υ. πραγματοποιεί κατάσχεση σε βάρος του Α ενώ το έτος 2018 με την διαδικασία της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου του άρθρου ///// ΚΠολΔ, κατάσχεση πραγματοποιεί και η Κ Τράπεζα ως τρίτη δυνάμει σχετικού κατασχετηρίου της Δ.Ο.Υ. σε τραπεζικό λογαριασμό του Α.
Το ερώτημα που τέθηκε είναι εάν ο Α, τον οποίο ουδέποτε όχλησαν δικαστικά ή εξώδικα η Δ.Ο.Υ. ή οποιοσδήποτε άλλος εταιρικός πιστωτής εξακολουθεί και εν έτει 2015 να φέρει ευθύνη για τα χρέη της «Χ Ο.Ε.» από την οποία αποχώρησε κατόπιν μεταβίβασης της εταιρικής του μερίδας το έτος 1992.
Σύμφωνα με τον άλλοτε ισχύοντα Εμπορικό Νόμο και το άρθρο 64 αυτού, κάθε αγωγή κατά ομορρύθμου εταίρου παραγράφεται μετά πέντε έτη από την αποχώρηση του από την εταιρία ή την διάλυση αυτής, εφόσον μετά την εκπλήρωση των οριζομένων διατυπώσεων δημοσιότητας, δεν συνέτρεξε κάποιος λόγος διακοπής ή αναστολής της παραγραφής στο πρόσωπο του, η δε εν λόγω ρύθμιση αφορά και απαιτήσεις του Δημοσίου σε βάρος της Εταιρίας. Η ratio της διάταξης αυτής, η οποία υπό την νέα μορφή της, αυτή του άρθρου 269 του ν. 4072/2012, ήταν και είναι η όσο το δυνατόν ταχεία διεκπεραίωση των εταιρικών υποχρεώσεων ώστε αυτές να μην διαιωνίζονται αλλά και η περιορισμένη χρονική διάρκεια ευθύνης των ομορρύθμων εταίρων που έχουν αποχωρήσει από την εταιρία, με την οποία ευθύνονται απεριόριστα και εις ολόκληρον. Στην νέα αυτή διάταξη ορίζεται ότι σε περίπτωση που μία απαίτηση καταστεί ληξιπρόθεσμη μετά την λύση της εταιρίας, την αποχώρηση ή την έξοδο του εταίρου από την εταιρία, η παραγραφή αρχίζει από το μεταγενέστερο χρονικό σημείο κατά το οποίο κατέστη ληξιπρόθεσμη η απαίτηση. Για τον λόγο αυτό επίσης και το δεύτερο εδάφιο της εν λόγω διάταξης υιοθετεί την αρχή της υποκειμενικής ενέργειας ως προς την διακοπή και την αναστολή της παραγραφής, ως γεγονότος βλαπτικού της παραγραφής, ορίζοντας ότι αυτά θα πρέπει να συντρέξουν στο πρόσωπο του εταίρου ατομικά ενώ δεν αρκεί επερχόμενος λόγος αναστολής ή διακοπής της παραγραφής που συντρέχει στο νομικό πρόσωπο της εταιρίας.
Αυτό σημαίνει ότι εάν παρέλθουν πέντε έτη από την αποχώρηση ομόρρυθμου εταίρου από την εταιρία παραγράφονται οι κατά του εταίρου απαιτήσεις των τρίτων πιστωτών της εταιρίας, εφόσον στο χρονικό διάστημα αυτό, δεν διακόπηκε ή δεν ανεστάλη η παραγραφή στο πρόσωπο αυτού και ανεξάρτητα από τον εάν η παραγραφή ανεστάλη ή διεκόπη με την κοινοποίηση για παράδειγμα επιταγής προς εκτέλεση ή ατομικής ειδοποίησης ληξιπρόθεσμων χρεών σε βάρος της εταιρίας.
Στο ενώπιον μας τιθέμενο ιστορικό, την κατάσταση περιέπλεξε η κήρυξη σε πτώχευση της Ομόρρυθμης εταιρίας.
Καταρχήν με τη κήρυξη κάποιου σε πτώχευση, όλα τα χρέη καθίστανται ληξιπρόθεσμα ακόμα και αν κατά τον χρόνο κήρυξης δεν είναι.
Σύμφωνα δε με την ΑΠ 1/1988 (ΝΟΜΟΣ) από τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1, 2, και 4 α.ν. 635/1937 και 529 του άλλοτε ισχύοντος Εμπορικού Νόμου κατά τις οποίες στη πτωχευτική περιουσία δεν περιλαμβάνεται η μετά την κήρυξη της πτωχεύσεως αποκτώμενη από τον πτωχό περιουσία και ότι σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ορισθεί χρόνος παύσεως των πληρωμών προγενέστερος των δύο ετών από την ημέρα που δημοσιεύθηκε η απόφαση για την κήρυξη του σε κατάσταση πτωχεύσεως, αφ' ετέρου δε προς τις διατάξεις των άρθρ. 18, 20,22, 536, 537 και επ. ΕμπΝ και 361 και 866 ΑΚ, κατά τις οποίες τα κενά του Εμπορικού Νόμου συμπληρώνονται από το αστικό δίκαιο και τις συμφωνίες των συναλλασσόμενων (άρθ. 18) και ότι με τη θέληση των συνεταίρων μπορούν να αποχωρήσουν από την ομόρρυθμη εταιρία ένας ή περισσότεροι από αυτούς, σαφώς συνάγεται, α) ότι σε περίπτωση πτωχεύσεως του νομικού προσώπου της ομόρρυθμης εταιρίας, αν ο ομόρρυθμος εταίρος με κοινή συμφωνία και των λοιπών εταίρων είχε αποχωρήσει από την εταιρία προ του χρόνου παύσεως των πληρωμών που ορίστηκε, δε μπορεί να γίνει λόγος περί πτωχεύσεως και αυτού, αφού, από τη νόμιμη από αυτό αποχώρησή του, κατά τα πιο πάνω, διακόπτεται κάθε εταιρικός, μεταξύ τους, δεσμός και τον εταίρο που αποχώρησε βαρύνουν ειδικά οι από το άρθρο 530 ΕμπΝ, πιο πάνω υποχρεώσεις, μόνον όταν αποχωρήσει κατά το χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ του χρόνου κήρυξης της πτωχεύσεως και εκείνου της παύσεως των πληρωμών. Σύμφωνα λοιπόν με την νομολογία, εάν ο ομόρρυθμος εταίρος αποχωρήσει από την εταιρία κατά την λεγόμενη ύποπτη περίοδο τότε θεωρείται ότι συμπτωχεύει με την εταιρία. Και αυτό προφανώς με το σκεπτικό ότι στην ύποπτη περίοδο οι νομικές πράξεις του οφειλέτη θεωρούνται ως επιζήμιες έναντι των δανειστών του και δεν μπορούν να κριθούν αμελητέες δεδομένου ότι γίνονται πάντα κάτω από την σκέπη του νομικού προσώπου της εταιρίας. Επίσης σύμφωνα με τα άρθρα 264 και 266 ΑΚ, η αναγγελία σε πτώχευση διακόπτει την παραγραφή της αναγγελθείσας απαίτησης σε βάρος αυτού κατά του οποίου έγινε.
Εν προκειμένω, ο Α, σύμφωνα με όλα τα ανωτέρω, ουδέποτε πτώχευσε ή συμπτώχευσε με την πτωχεύσασα ομόρρυθμη εταιρία, δεδομένου ότι αφενός αποχώρησε και απώλεσε την εμπορική / πτωχευτική του ιδιότητα πριν την κήρυξη της «Χ. Ο.Ε.» σε πτώχευση, αφετέρου, ουδέποτε συμπτώχευσε με την «Χ. Ο.Ε.» κατά το σκεπτικό της παρατεθείσας νομολογίας αφού η αποχώρηση του δεν έγινε κατά την ύποπτη περίοδο.
Επιπλέον, μέχρι και το έτος 2015 οπότε και του κοινοποιήθηκε κατασχετήριο έγγραφο της Δ.Ο.Υ. ουδέποτε του κοινοποιήθηκε έγγραφο ικανό να διακόψει την παραγραφή ατομικά στο πρόσωπο του, οι δε αναγγελίες των απαιτήσεων που είχαν λάβει χώρα μέχρι τότε, αφορούσαν απαιτήσεις κατά της πτωχής «Χ. Ο.Ε.» οι οποίες στέφονταν κατά της τελευταίας και όχι κατά των υπαρχόντων συμπτωχευσάντων εταίρων, με αποτέλεσμα το διακοπτικό της παραγραφής γεγονός να έχει επέλθει μόνο σε βάρος της «Χ Ο.Ε.» και κανενός άλλου (βλ. και ΑΠ 542/2012. ΕπισκΕΔ 4/2012, σελ. 885 επ.).
Ως εκ τούτου, δεν μπορεί εσαεί κάποιος να ευθύνεται για χρέη. Για αυτό σε αντίστοιχες περιπτώσεις, μην πανικοβάλλεστε αλλά συμβουλευθείτε το νομικό Σας σύμβουλο.